บันทึกการมาเยือนของ..."น้องน้ำ"

ราวปลายเดือนกรกฎาคมถึงต้นเดือนสิงหาคม 2554 มีรายงานข่าวพายุดีเปรสชั่น “นกเตน”

        ซึ่งตั้งชื่อพายุหมุนตามชื่อของนกชนิดหนึ่งในประเทศลาว ก่อตัวขึ้นจากทะเลทางตอนเหนือของประเทศฟิลิปปินส์ มีแนวพัดผ่านมาทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ลดความเร็วลมเป็นมรสุมพัดเข้าสู่ประเทศจีนตอนใต้ เวียดนาม ลาว และหอบเอาฝนมาฝากประเทศไทยแถบภาคเหนือ-กลาง-อีสาน นำมาซึ่งฝนตกหนักติดต่อกันหลายวัน เกิดน้ำไหลหลากจากแม่น้ำสายต่างๆ โดยเฉพาะแม่น้ำปิง วัง ยม น่าน ป่าสัก และแม่น้ำสาขาต่างๆ ของแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำท่าจีน ฯลฯ ทำให้มวลน้ำมหาศาลเอ่อท่วมพื้นที่จังหวัดพิจิตร พิษณุโลก นครสวรรค์ ชัยนาท สิงห์บุรี ลพบุรี สระบุรี พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี นนทบุรี และอีกหลายจังหวัดในภาคกลาง ภาคตะวันออก และภาคอีสาน รวมแล้วมีพื้นที่่ประสบภัยทั้งหมด 65 จังหวัด เสียชีวิต 675 ราย สูญหาย 3 ราย (ข้อมูลจาก http://www.thaiflood.com วันที่ 6 ธันวาคม 2554 เวลา 22.00 น.) ต่อมาน้ำไหลเข้าท่วมในเขตกรุงเทพมหานครชั้นนอกตอนเหนือ ตะวันออก และตะวันตก

       สถาบันสุขภาพสัตว์ฯ ของเราเริ่มทำงานในปีงบประมาณใหม่ 2555 ได้ไม่ทันไรก็ได้ข่าว "น้องน้ำ" เดินทางเข้าเมืองเพื่อสมัครแอดมิชชั่นเข้ามหาวิทยาลัยต่างๆ ที่ มรภ.วไลยอลงกรณ์ฯ ม.กรุงเทพ ม.ธรรมศาสตร์ รังสิต และตัดสินใจเลือก ม.เกษตรศาสตร์ ดังคำพูดของ ผอ.วิมล จิระธนะวัฒน์ พอน้องน้ำมาถึง ม.เกษตรศาสตร์แล้วแวะเวียนไปหลายคณะและแวะมาส่งตัวอย่างที่สถาบันสุขภาพสัตว์ฯ ของเราด้วย การมาเยือนของน้องน้ำครั้งนี้ส่งผลให้การเดินทางสัญจรในหลายพื้นที่ไม่สะดวก รถเล็กผ่านไม่ได้ แถวๆ ปทุมธานีท่วมสูงมากเกือบถึงชั้นสอง รถทุกชนิดหมดสิทธิ์ผ่าน วันที่ 20 ตุลาคม 2554 เป็นต้นมาการเดินทางมาทำงานเริ่มลำบากในเขตพื้นที่ปทุมธานี นนทบุรี รังสิต สายไหม มีนบุรี หนองจอก ฯลฯ ผู้อำนวยการสถาบันสุขภาพสัตว์ฯ อนุญาตให้ผู้ที่ประสบปัญหาน้ำท่วมลาหยุดงานได้ ผู้ที่เดือดร้อนอนุญาตให้พักค้างได้ ส่วนในพื้นที่เกษตรกลางพบว่าน้ำยังมาไม่ถึงแต่มีรายงานข่าวว่าน้ำทะเลหนุนสูงในช่วงปลายเดือนตุลาคม 2554 และทางราชการเตรียมพร้อมรับน้ำที่จะท่วมกรุงเทพฯ ในช่วงนั้นทางรัฐบาลจึงประกาศให้วันที่ 27-28 และ 31 ตุลาคม 2554 เป็นวันหยุดราชการ ช่วงวันหยุดปลอดผู้คนนี้เอง "น้องน้ำ" เดินทางเข้ามายังพื้นที่เกษตรกลาง เริ่มจากทางทิศเหนือตามแนวคลองบางบัวติดต่อมาทางถนนวิภาวดีรังสิตที่น้ำไหลหลากมาจากดอนเมืองโอบล้อมเอ่อท่วมพื้นที่เกษตรกลางอันเป็นที่ตั้งของ ม.เกษตรศาสตร์ หน่วยงานในสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์และหน่วยงานอื่นๆ ช่วงแรกทางฝ่ายช่าง รปภ. พร้อมด้วยทีมงานช่วยกันป้องกันและสูบน้ำออกอย่างเต็มที่..พอถึงวันที่ 1 - 2 พฤศจิกายน 2554 น้ำเข้าท่วมภายในเกษตรกลางในหลายๆ พื้นที่เกือบเต็ม 100% ถนนเดินทางสัญจรมายังสถาบันสุขภาพสัตว์ฯ มีน้ำท่วมขังสูง รถเล็กและรถจักรยานยนต์ผ่านไม่ได้....น้ำท่วมมากแบบนี้ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ท่วมสูงมากจนสามารถพายเรือ ลอยกระทงในน้ำบนถนนได้ในคืนวันเพ็ญ วันที่ 11 เดือน 11 ค.ศ.2011 "ต้องบันทึกประวัติาสตร์น้ำท่วมครั้งใหญ่..." ผลกระทบครั้งนี้ต้องประกาศปิดห้องปฎิบัติการและงดรับตัวอย่าง ยกเว้นกรณีเร่งด่วนพิเศษ ส่งตัวอย่างที่กรมปศุสัตว์ พร้อมทั้งหยุดทำงานกรณีพิเศษเนื่องจากภัยพิบัติ...นับเป็นครั้งแรกและมีช่วงระยะเวลาการหยุดงานที่ยาวนานที่สุดตลอดเดือนพฤศจิกายน คือ วันที่ 2-4, 7-11, 14-18, และ 21-25 พฤศจิกายน 2554

      ด้านการเตรียมรับมือน้องน้ำนั้นทางฝ่ายช่าง ฝ่ายบริหารทั่วไป รปภ.พร้อมผู้เกี่ยวข้อง กั้นกระสอบทรายหลายร้อยถุงล้อมรอบห้องเครื่องกำเนิดไฟฟ้าสำรองระบบห้องปฏิบัติการความปลอดภัยระดับสูง (BSL3) ระบบบำบัดน้ำเสีย และท่อระบายน้ำบางส่วน หน่วยรถยนต์เคลื่อนย้ายรถตู้ไปจอดและนำสต็อกเชื้อที่สำคัญไปฝากเก็บที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาการสัตวแพทย์ภาคตะวันออก (ชลบุรี) เนื่องจากอาจจะมีการตัดกระแสไฟฟ้า และขอยืมรถยนต์ขับเคลื่อน 4 ล้อมาใช้ชั่วคราว ส่วนรถกระบะนำไปจอดในที่สูง ถึงแม้ว่าจะประกาศปิดห้องปฎิบัติการและงดรับตัวอย่างในช่วงดังกล่าวแต่ผู้ที่ได้รับมอบหมายงาน ฝ่ายช่าง จิตอาสา และผู้เกี่ยวข้องยังทำงานอย่างต่อเนื่อง ผู้อำนวยการสถาบันสุขภาพสัตว์ฯ ผู้เชี่ยวชาญฯ พร้อมเจ้าหน้าที่ส่วนบริหารจัดการสุขภาพสัตว์ ผ่ายถ่ายทอดเทคโนโลยี ฝ่ายบริหารทั่วไป คณะกรรมการพิจารณารายละเอียดคุณลักษณะของวัสดุวิทยาศาสตร์ และเจ้าหน้าที่บางบางคน ย้ายที่ทำงานมาปฏิบัติงานที่อาคารผู้เชี่ยวชาญ (กองวิชาการ เดิม) กรมปศุสัตว์ ถนนพญาไท ระหว่างวันที่ 2 - 25 พฤศจิกายน 2554 หลังจากที่นี่เคยเป็นห้องชันสูตรโรคสัตว์เมื่อ 25 ปีก่อน ด้วยความเอื้อเฟื้อสถานที่จากสำนักงานเลขานุการกรม (ฝ่ายก่อสร้างฯ) จัดห้องทำงาน โต๊ะ เก้าอี้ ไฟฟ้า โทรศัพท์ เครื่องปรับอากาศ ฯ ศูนย์สารสนเทศอนุเคราะห์อุปกรณ์เครือข่ายคอมพิวเตอร์ และเลขานุการโครงการ OIE กรุณาให้ใช้เครือข่ายอินเทอร์เน็ตไร้สายและถ่ายเอกสาร หน่วยรถยนต์จัดรถบรรทุกรับส่งระหว่างกรมปศุสัตว์กับสถาบันสุขภาพสัตว์ฯ กลุ่มไวรัสวิทยา (ห้องปฏิบัติการนิวคาสเซิล) และกลุ่มระบาดวิทยาฯ จัดเจ้าหน้าที่รับตัวอย่างที่กรมปศุสัตว์ ทุกๆ เช้าของวันทำการ เจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการนิวคาสเซิลทำงานทุกวันอย่างต่อเนื่อง รวมทั้งเจ้าหน้าที่บางคนมาทำงานในห้องปฏิบัติการด้วย สถาบันสุขภาพสัตว์ฯ จัดนายสัตวแพทย์และผู้ช่วยจากหน่วยงานตามคำสั่งของกรมปศุสัตว์เพื่อร่วมออกหน่วยบริการสุขภาพสัตว์ช่วยเยียวยาฟื้นฟูสุขภาพสัตว์เลี้ยงของชาวบ้านที่ศูนย์พักพิงผู้ประสบภัยน้ำท่วมที่สนามกีฬาราชมังคลาฯ โครงการสายใยรักแห่งครอบครัวฯ ในเขตกรุงเทพฯ/ปริมณฑล และศูนย์พักพิงสัตว์เลี้ยงชั่วคราวของผู้ประสบภัยน้ำท่วม ด่านกักกันสัตว์บางปะกง ฉะเชิงเทรา อย่างต่อเนื่องในช่วงประสบภัยน้ำท่วมและหลังสถานการณ์น้ำลดลงในเดือนธันวาคม 2554

         ด้วยเหตุที่อาคารของสถาบันสุขภาพสัตว์ฯ ยกพื้นสูงจึงรอดพ้นจากน้ำท่วมสำนักงานก็จริงอยู่แต่ถนนเดินทางสัญจรมีน้ำท่วมขังสูง ต้องประกาศหยุดทำงานไปบางส่วน ภายในพื้นที่สถาบันสุขภาพสัตว์ฯ มีน้ำท่วมขังภายในบริเวณสนามหญ้าด้านหน้า ด้านข้าง รางระบายน้ำมีน้ำเอ่อล้นท่วมสนามหญ้าและถนนบางส่วน น้ำท่วมไม่สูงมากแต่ท่วมถึงบริเวณบันไดทางขึ้นห้องประชาสัมพันธ์ ส่วนถนนด้านหน้าเลียบชายคลองตลอดแนวกำแพงจนถึงกรมประมงมีน้ำเอ่อท่วมจากคลองสูงประมาณ 50-60 เซนติเมตร ถนนด้านข้างตามแนวถนนทวีศักดิ์เสสะเวชและถนนมาจากสำนักงานฝนหลวงมีน้ำท่วมขังสูง รถเล็กหรือรถจักรยานยนต์ผ่านไม่ได้ ความเสียหายในภาพรวมที่ไม่รวมการปิดห้องปฏิบัติการและงดรับตัวอย่าง มีเล็กน้อย เช่น หญ้า ต้นไม้เล็ก รางระบายน้ำ กำแพง ฯลฯ ความเสียหายจากการปิดห้องปฏิบัติการและงดรับตัวอย่างประเมินค่าไม่ได้แต่สูงมาก ตลอดจนบ้านเรือน ทรัพย์สินส่วนตัว และสภาพจิตใจของเจ้าหน้าที่สถาบันสุขภาพสัตว์ฯ ได้รับผลกระทบอย่างมากในครั้งนี้ หน่วยงานเพื่อนบ้านของเรา เช่น กรมประมง กรมวิชาการเกษตร สำนักฝนหลวง สถาบันวิจัยยาง สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.) และ ม.เกษตรศาสตร์ ล้วนแต่ได้รับผลกระทบจากน้ำท่วมครั้งนี้ แต่บางหน่วยงานในพื้นที่เกษตรกลางยังคงทำงานโดยจัดรถบรรทุกรับส่งเจ้าหน้าที่ ส่วน ม.เกษตรศาสตร์ เกษตรกลาง ประกาศปิดสำนักงานและปิดเรียนตั้งแต่วันที่ 10 พฤศจิกายน 2554 เปิดทำงานวันที่ 1 ธันวาคม 2554 สำหรับเจ้าหน้าที่ และเปิดเรียนวันที่ 19 ธันวาคม 2554

จนถึงวันที่ 25 พฤศจิกายน 2554 น้องน้ำค่อยๆ ลาจากไปเนื่องจากเจ้าหน้าที่หลายฝ่ายระดมสูบน้ำออก วันเสาร์-อาทิตย์ที่ 26-27 พฤศจิกายน 2554 ถนนพหลโยธิน ถนนงามวงศ์วาน และถนนวิภาวดีในช่วง ม.เกษตรศาสตร์ เดินทางสัญจรได้ ภายในเกษตรกลางสามารถเดินทางสัญจรด้วยรถเล็กและรถจักรยานยนต์ได้สะดวก และสถาบันสุขภาพสัตว์ฯ ประกาศเปิดทำงานในจันทร์ที่ 28 พฤศจิกายน 2554 ด้วยความพร้อมเพรียงเกือบเต็มที่ของทุกคนทุกหน่วยงาน แต่มีรายงานข่าวในบางพื้นที่ เช่น ปทุมธานี นนทบุรี รังสิต ดอนเมือง สายไหม เขตทวีวัฒนา เขตภาษีเจริญ ฯลฯ ยังมีน้ำท่วมขังอยู่ ทางราชการอนุญาตให้หยุดทำงานได้เฉพาะบุคคลโดยไม่ถือเป็นวันหยุดราชการ.....

          ในนามสถาบันสุขภาพสัตว์ฯ ขอเป็นกำลังใจให้มีพลังที่สามารถยืนหยัดฝ่าฟันพ้นผ่านวิกฤติมหาอุทกภัยครั้งนี้ได้ทุกๆ คน และขอขอบคุณทุกท่านที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการทำงานช่วงประสบภัยน้ำท่วม จิตอาสาออกหน่วยบริการสุขภาพสัตว์เคลื่อนที่ ช่วยดูแล ป้องกัน รักษาอาคารสถานที่ วัสดุอุปกรณ์ และทรัพย์สินราชการ ตลอดจนถ่ายภาพบันทึกความทรงจำในโอกาสที่น้องน้ำมาเยี่ยมเยือน....และร่วมแรงทำความสะอาด...สุดท้ายนี้ขอฝากไว้ว่า "....ภาวะโลกร้อนปัจจุบัน ซึ่งจะส่งผลต่อการละลายของน้ำแข็งในขั้วโลกก็ดี อาการร้อนอบอ้าวมากขึ้นก็ดี นับเป็นปัญหาที่น่ากลัวอย่างยิ่ง เพราะผลกระทบหรือผลใกล้เคียงอื่นๆ ตามมามากมาย เช่น กระแสน้ำที่เปลี่ยนไป ฝนฟ้าที่เปลี่ยนไป ทิศทางลมที่เปลี่ยนไป ความรุนแรงของภัยธรรมชาติที่เพิ่มขึ้น.....(พุทธทาสภิกขุ)" และ "Prepare for the worst, hope for the best (สุทธิชัย หยุ่น)".....ลาก่อน....น้องน้ำ....เจอกันในที่ที่ควรจะเจอดีกว่าครับ.....

ภาพ : คมกฤษ โสมนัส และทีมงาน