โรค Crimean – Congo haemorrhagic fever (CCHF)
คณะทำงานเฝ้าระวังโรคต่างถิ่น สถาบันสุขภาพสัตว์แห่งชาติ
ข้อมูลจาก WHO รายงานการระบาดในประเทศตุรกี รายงานเมื่อ 30 มิถุนายน 2549 พบผู้ติดเชื้อ 92 ราย ตาย 9 ราย และเมื่อ 8 สิงหาคม 2549 พบผู้ติดเชื้อ 242 ราย ตาย 20 ราย ความสำคัญ
CCHF เป็นโรคติดเชื้อไวรัส และเป็นโรคติดต่อระหว่างคนและสัตว์ (zoonosis) พบระบาดครั้งแรกใน ปี พ.ศ. 2487 (ค.ศ.1944) ใน Crimea และต่อมาในปี พ.ศ 2499 (ค.ศ. 1956) พบระบาดใน Congo ทวีปที่จัดอยู่ในกลุ่มเสี่ยงได้แก่ อาฟริกา ยุโรป และเอเชีย ประเทศไทยจัดอยู่ในกลุ่มประเทศที่มีความเสี่ยงน้อยต่อการเกิดโรค อย่างไรก็ตาม นับว่าเป็นโรคที่ควรเฝ้าระวังเนื่องจาก ประเทศไทยมีสัตว์ที่เป็นพาหะและสัตว์ที่เป็นโฮสต์ของโรค นอกจากนี้มีประเทศในเอเชียที่เคยมีการระบาดของโรคนี้ ได้แก่ อิหร่าน และปากีสถาน สำหรับกรมปศุสัตว์ได้เฝ้าระวังในเบื้องต้นโดยการกำหนดไว้ในเรื่องการนำเข้าเนื้อนกกระจอกเทศและเนื้อนกอีมูเข้าในราชอาณาจักร ต้องนำเข้าจากฟาร์มหรือคอกเลี้ยงสัตว์ที่ปลอดจากโรคนี้
อาการในคน
ผู้ป่วยจะมีอาการเลือดออก (echymoses , bleeding) และ ตับวาย (hepatic dysfunction) อัตราการตาย 30 %
การระบาดในคน
จากรายงานสภาวะโรคล่าสุดของประเทศตุรกีของ WHO ณ วันที่ 8 สิงหาคม 2549 พบผู้ติดเชื้อ 242 คน ในจำนวนนี้มีผู้ป่วยตาย 20 คน (8.3%) ส่วนข้อมูลก่อนหน้านี้ระหว่างเดือน กุมภาพันธ์-สิงหาคม 2546 (2003) ในเมือง Nouakchott เมืองหลวงของ Mauritania การระบาดเริ่มจากคนไข้หญิง ซึ่งป่วยหลังจากชำแหละแพะไม่นาน จากนั้นเธอได้แพร่โรคไปยังผู้ป่วยอีก 15 คน ในโรงพยาบาลที่รับรักษาเธอและคนในครอบครัวเธออีก 4 คน ผู้ป่วยส่วนใหญ่ เป็นคนชำแหละเนื้อ (butchers) ซึ่งสันนิษฐานว่ารับเชื้อจากการสัมผัสเลือดสัตว์ป่วย หรือเลือดและอาเจียนของผู้ป่วย
สาเหตุ
เกิดจาก CCHF virus (genus Nairovirus , family Bunyavirus)
สัตว์ที่พบว่าสามารถติดเชื้อได้
สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมได้แก่ แพะ แกะ โค และสัตว์จำพวกนก ซึ่งพบว่าทนต่อโรค ยกเว้นนกกระจอกเทศ ซึ่งจัดว่ามีความไวต่อโรคมาก
การติดต่อ
โรคแพร่ไปยังสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม และ นก โดยเห็บ แม้ว่าจะสามารถทำการแยกเชื้อไวรัสได้จากเห็บ ixodid ticks หลายชนิด แต่ชนิดที่เกี่ยวข้องกับ CCHF มากที่สุด ได้แก่ genus Hyalomma รองลงมา คือ genus Rhipicephalus มันจะรับเชื้อโดยการดูดเลือดจากสัตว์มีกระดูกสันหลังขนาดเล็ก และถ่ายเชื้อต่อไปยังสัตว์ใหญ่ นอกจากนี้เชื้อไวรัสสามารถผ่านไปยังไข่ของเห็บได้ด้วย (Transovarian transmission) มนุษย์เองก็สามารถรับเชื้อ CCHF virus จากเห็บได้อีกทางหนึ่ง นอกเหนือจากการรับเชื้อจากการสัมผัส เลือดสัตว์ป่วยดังได้กล่าวแล้วข้างต้น
การชันสูตร
- Serologic testing (IgM capture and IgG indirect ELISA)
- RT-PCR on s segment with titan One-Step RT-PCR System (Roche Diagnostics , Mannheim , Germany ) (PCR product = 538 bp)
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
กรมปศุสัตว์