โรคที่สำคัญในผึ้ง

โรคที่สำคัญในผึ้ง

สัตวแพทย์หญิงมนทกานติ์ วงศ์ภากร และคณะ

1. โรคอะคาไรน์ หรือไรในหลอดลม (Acariosis)
เกิดจากตัวไร Acarapis woodi ซึ่งจะพบตัวหรือไข่ของตัวไรในหลอดลมผึ้ง โรคนี้ยังไม่พบในประเทศไทย การตรวจต้องดึงคอผึ้งเพื่อดูหลอดลมที่ติดเชื้อภายใต้กล้องสเตริโอไมโครสโคป2. โรคโนซีมา (Nosemosis)
เกิดจากเชื้อโปรโตซัวชื่อ Nosema apis โดยจะตรวจพบสปอร์ขนาดเล็ก ซึ่งอยู่ในลำไส้ของผึ้ง การตรวจจะบดช่องท้องผึ้ง ย้อมสียิมซ่า จะเห็นสปอร์ของเชื้อในกล้องจุลทรรศน์3. โรคที่เกิดจากไรวารัว (Varroosis)
เกิดจากไร Varroa jacobsoni, V. destructor ไรจะมีสีน้ำตาลแดงเข้ม ตัวเป็นรูปกลมแบน มีขนาดประมาณ 1.1 ( 1.5 มิลลิเมตร มักพบเกาะอยู่ที่ตัวผึ้ง การตรวจไรชนิดนี้ จะแช่ผึ้งทั้งหมดใน 70% ethanol คีบตัวผึ้งออก แล้วจึงนำ ethanol ไปตรวจใต้กล้องสเตอริโอไมโครสโคป4. โรคที่เกิดจากไรทรอปิลีแลปส์ (Tropilaelaps infestation)
เกิดจากไร Tropilaelaps clareae ไรจะมีสีน้ำตาล มีลำตัวยาวกว่าส่วนกว้าง มีขนาดประมาณ 1 ( 0.5 มิลลิเมตร มักพบวิ่งอยู่ตามคอนผึ้งหรือในหลอดรวงของผึ้ง การตรวจใช้วิธีเดียวกับไรวารัว5. โรคเน่ายูโรเปียน (European foulbrood)
เกิดจากแบคทีเรียแบบไม่ใช้ออกซิเจน (anaerobic bacteria) ได้แก่ Melissococcus pluton การตรวจโรคจะใช้วิธีการเพาะเชื้อแบบไม่ใช้ออกซิเจน และยืนยันผลด้วยวิธีพีซีอาร์6. โรคเน่าอเมริกัน (American foulbrood)
เกิดจากแบคทีเรีย Paenibacillus larvae เชื้อนี้ยังไม่ตรวจพบในประเทศไทย ถือเป็นเชื้อที่มีความร้ายแรงเพราะจะมีการสร้างสปอร์ ที่มีชีวิตอยู่ได้นานประมาณ 30 ปี การตรวจโรคจะใช้วิธีการเพาะเชื้อ และยืนยันผลด้วยวิธีพีซีอาร์7. โรคชอล์คบรูท (Chalkbrood)
เกิดจากเชื้อรา การตรวจจะใช้วิธีสังเกตเชื้อราที่รังผึ้ง ร่วมกับการเพาะเชื้อ8. โรคแซคบรูท (Sacbrood)
เกิดจากเชื้อไวรัส ยังไม่พบโรคนี้ในประเทศไทย การตรวจมีวิธีเดียวคือวิธีพีซีอาร์