Chicken Infectious Anemia (CIA)
กลุ่มพยาธิวิทยา สถาบันสุขภาพสัตว์แห่งชาติ
ในช่วงต้นปี 2551 ที่ผ่านมา สถาบันสุขภาพสัตว์แห่งชาติ ได้ทำการชันสูตรโรคในไก่เนื้อ อายุประมาณ 2 อาทิตย์ ป่วยและตาย โดยมีอาการซึม เบื่ออาหาร ไม่มีแรง มีปื้นเลือดออกเห็นชัดเจนที่ปีก และสีที่ผิดหนังขาวซีด มีอัตราการป่วยและตายประมาณ 1-3% ทำการผ่าซากพบอวัยวะภายในมีสีซีด ต่อมไทมัสและต่อมเบอร์ซ่าฝ่อ ม้ามมีขนาดเล็ก ไขกระดูก (bone marrow) ซีดลักษณะคล้ายไขมัน เก็บตัวอย่างภายใน และสมอง ส่งตรวจเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย เก็บตัวอย่างอวัยวะภายใน สมองและกระดูก ดองในน้ำยา 10% neutral buffered formalin ส่งตรวจทางจุลพยาธิวิทยา รวบรวมผลการตรวจดังกล่าว สรุปว่าไก่เนื้อนี้ป่วยและตายด้วยโรค CIA โรค CIA มีหลายชื่อที่ใช้เรียกโดยเรียกตามอาการหรือรอยโรค ได้แก่ Chicken anemia virus infection (CAV), Blue wing disease, Anemia dermatitis syndrome, Hemorrhagic anaplastic anemia syndrome สาเหตุเกิดจากเชื้อไวรัส Family Circoviridae genus Gyrovirus ไวรัสนี้จะไปทำลายเซลล์ที่สร้างเม็ดเลือดและเกร็ดเลือดในไขกระดูก จึงทำให้สัตว์แสดงอาการของโลหิตจาง (anemia) คือตัวซีด นอกจากนี้ยังทำลาย เซลล์ที่สร้างภูมิคุ้มกันชนิดเซลล์ในต่อมไทมัสและต่อมเบอร์ซ่า ทำให้ง่ายต่อการติดเชื้อโรคแทรกซ้อนอื่นๆ การติดต่อของโรคนี้ส่วนมากจากการกินอาหารหรือน้ำที่มีไวรัสปนเปื้อน แต่อาจติดต่อได้โดยทางเดินหายใจ การติดต่อที่สำคัญอีกเส้นทางหนึ่งคือจากแม่สู่ลูก ในไก่ตัวผู้ที่เป็นโรคจะสามารถพบไวรัสได้ในน้ำเชื้อ (semen) อาการของโรคนี้คือ ซึม เบื่ออาหาร ไม่มีแรง โลหิตจาง ซึ่งอาการดังกล่าวคล้ายๆกับโรคอื่นๆ เช่น Marek’s disease และ Infectious bursal disease เป็นต้น ดังนั้นการชันสูตรนอกจากใช้ประวัติอาการ รอยโรคที่เห็นด้วยตาเปล่าแล้ว ยังต้องชันสูตรยืนยันด้วยการตรวจทางห้องปฏิบัติการ ทั้งรอยโรคทางจุลพยาธิวิทยา ที่พบมีการลดลงของเซลล์ลิมโฟซัยต์ (Lymploid depletion) ของต่อมไทมัส และต่อมเบอร์ซ่า ไขกระดูกพบเซลล์ที่สร้างเม็ดเลือดแดงและเกร็ดเลือดลดลง (hematopoietic cell) โดยมีเซลล์ไขมันเข้ามาแทรกแทน การตรวจทางไวรัสวิทยา หา DNA ไวรัส (Virus DNA detection) หรือ การแยกเชื้อไวรัส (Virus isolation) ในกรณีสัตว์ป่วยมีชีวิตเจาะเลือดตรวจทางโลหิตวิทยา จะพบค่าเม็ดเลือดแดงอัดแน่น (Packed cell volume, PCV) ลดลงต่ำกว่า 27% จำนวนเม็ดเลือดขาว เม็ดเลือดแดง และทรอมโบซัยต์ ลดลงกว่าปกติ นอกจากนี้ ยังพบว่าระยะเวลาแข็งตัวของเลือดนานกว่าปกติอีกด้วย ซึ่งค่าทางโลหิตวิทยาดังกล่าวสามารถนำมาประกอบการชันสูตรโรคนี้ได้CIA เป็นโรคที่ไม่มียารักษาเฉพาะ นอกจากการให้ยา ปฏิชีวนะชนิดกว้าง ในการควบคุมการแทรกซ้อนของเชื้อแบคทีเรีย การป้องกันและควบคุมโดยการให้วัคซีนแก่พ่อ-แม่พันธุ์ นำลูกไก่มาจากฟาร์มที่ปลอดโรค CIA ทำการสำรวจภูมิคุ้มกันในฝูง (Seroprofile) พร้อมกับการจัดการฟาร์มที่ดีมีระบบความปลอดภัย และมั่นคงทางชีวภาพ ก็จะช่วยป้องกันและควบคุมไม่ให้ CIA เกิดในฟาร์มได้
|
|
|
|
|
การฝ่อลงของต่อมไทมัส |
ปื้นเลือดออกบริเวณปีก |
ไขกระดูกมีสีซีด |
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
กรมปศุสัตว์